کودکی تا خلافت
حسن، هفت سال اول زندگی خود را با پدربزرگش محمد گذراند. تا قبل از کشتهشدن عثمان بن عفان در سال ۶۵۶ میلادی، حسن از لحاظ سیاسی غیرفعال بود. پس از بهخلافترسیدن پدرش علی و شروع جنگهای داخلی، او از طرف علی به کوفه فرستاده شد تا از بیعت مردم کوفه با حکومت علی اطمینان حاصل کرده و در صورت امکان، سپاهی از مردم آن شهر را برای حمایت لشکریان علی در جنگ جمل فراهم آورد. او پدرش را در جنگ صفین نیز یاری کرد. پس از کشتهشدن علی در سال ۶۶۱، باوجودآنکه علی جانشینی برای خود انتخاب نکردهبود، تعداد زیادی از پیروانش با حسن بیعت کردند. حسن در هنگام انتصابش بهعنوان خلیفه، به خویشاوندی خود با پیامبر مسلمانان اشاره و تأکید کرد.[۱۵]
ابن اسفندیار روایت میکند که حسن در زمان خلافت عمر بههمراه عبدالله بن عمر و لشکری از کوفیان، در لشکرکشی به سمت آمل در طبرستان حضور داشتهاست. ویلفرد مادلونگ بر این باور است که علی احتمالاً میخواسته که حسن را در سن جوانی با امور جنگی آشنا کند و به تجربیات جنگیاش بیفزاید. در زمان عثمان گفته میشود که در قضیهٔ اجرای حد شرعی بر روی ولید بن عقبه بهعلت شرب خمر، وقتی علی به حسن گفت که زدن چهل ضربه شلاق را برعهده بگیرد، حسن نپذیرفت. علی حسن را سرزنش کرده و این کار را به برادرزادهاش، عبدالله بن جعفر سپرد. حسن بههمراه فرزندان دیگر صحابهٔ نامدار محمد، مانند عبدالله بن زبیر و عبدالله بن عمر، در هنگام محاصرهٔ عثمان، در دفاع از وی شرکت داشتهاست. بهفرمان عثمان، حسن در روز آخر محاصره، شمشیر و ابزارآلات جنگی را کنار گذاشت. طبق گفتهٔ بلاذری، حسن در این جریان، اندکی زخمی گردید. حسن مکرراً از پدرش علی، بهخاطراینکه بیشتر از اینها، در دفاع از عثمان مشارکت نداشته، انتقاد میکرد.[۱۶]
ویلفرد مادلونگ مینویسد ظاهراً حسن مخالف سیاستهای علی در جنگیدن با مخالفان بودهاست، چرا که حسن معتقد بود که این جنگها باعث بروز تفرقه در امت اسلامی میشود. هنگام عزیمت علی از مدینه به سمت بصره (قبل از وقوع جنگ جمل) علی در جایی توقف کرد و با قریشیان مکی بصره دیدار کرد. بلاذری مینویسد که حسن در آنجا با التماس و زاری از پدرش علی خواست که دست از جنگ بکشد تا امت اسلامی بر خلافتش متفقالقول شوند. اما علی به توصیهٔ حسن توجهی نکرد. در منزلگاه بعدی بهنام فید، علی، حسن را بههمراه عمار بن یاسر به کوفه فرستاد تا از آنجا حامی جلب کند. حسن توانست لشکر شش یا هفت هزار نفره فراهم کند و آنان را به ذیقار آورد و به علی ملحق کرد. حسن در جنگهای جمل و صفین بهطور کمرنگی حضور داشتهاست.[۱۷] رسول جعفریان با اشاره به این نکات که حسن نمایندهٔ علی در جنگ جمل برای تحریک مردم کوفه و آوردن آنها به صحنهٔ جنگ بود، در صفین مردم را بر ضد سپاه قاسطین بر میانگیخت و نامهٔ حسن در ابتدای خلافت به معاویه که در آن بر حق خاندان نبوی بر خلافت تأکید شدهبود، نتیجه میگیرد که مخالف حسن با سیاستهای علی درست نیست
[ بازدید : 112 ] [ امتیاز : 0 ] [ نظر شما : ]